Kerstsparren: tuinplanten van de maand december 2019

Niet alleen voor de feestdagen, maar het hele jaar door mooi: spar en zilverspar voor een terras en tuin vol afwisseling.

Spar (Picea) en zilverspar (Abies) zijn natuurlijk de grote smaakmakers van december, maar vlak niet uit wat ze ook de rest van het jaar kunnen betekenen aan groen en interessante focuslijnen in de tuin. De keuze is groot en elke spar heeft weer zijn eigen persoonlijkheid. Zo zijn er soorten die rechtstreeks uit een Japanse tuin lijken te komen, interessante silhouetten met hangende takken voor een beetje theater op het terras en mooie volle sparren met een blauwgrijs waas dat extra oplicht in het maanlicht. Ook zonder decoratie of lichtjes zijn ze al prachtig om te zien én ook de rest van het jaar altijd groen in de tuin. 

Herkomst 

Zilverspar groeit in de Kaukasus en Klein Azië, andere soorten groeien ook in Korea, Japan en Noord Amerika. Spar is inheems in grote gebieden van Noord-, Centraal- en Oost-Europa en grote delen van Azië. 

Kerstsparren

Spar is officieel een winterharde naaldconifeer, maar ziet eruit als een echte naaldboom, vaak compleet met kegels onder de takken. Hij kan een klassieke sparvorm hebben, met gelaagde takken die als een krans om de stam staan, maar ze kunnen ook een bol- of piramidevorm hebben of hangende takken hebben. Hieronder een selectie uitgelicht: 

Groene fijnspar (Picea abies) wordt het meest verkocht. Vaak wordt deze zonder kluit aangeboden waardoor de boom op een kruis of kerstboomstandaard geplaatst moet worden. Deze typische kerstboom is er vanaf 50 cm. Bepalend voor de sierwaarde is vooral de bezetting van de takken en de vorm van de boom. Nadeel van deze soort is dat hij binnen na verloop van tijd vaak veel naalden verliest. De spar in een standaard met water plaatsen of kiezen voor een boom met kluit kan dit proces uitstellen. 

Dwergspar (Picea glauca 'Conica') is een mooie, compacte piramidevormige boom. De naalden zijn groen, staan dicht op elkaar en hij groeit langzaam. Kenmerken: spintgevoelig, naalden uitstaand naar alle zijden met een ruwe twijg, naar zwarte bessen ruikend. Sommige grotere maten worden in de volle grond gekweekt en zijn dan potgedrukt. De meeste kleinere maten zijn potgeteeld en goed te verhandelen in bloemenwinkels door hun mooie kleinere, handzame formaat. Het is de ideale minikerstboom om als kant-en-klaar gedecoreerde boom in te zetten. 

Servische spar (Picea omorika) is een slanke opgaande, maar toch compacte kerstboom met sierlijke takken. Naalden 1-2 cm, helder groen aan de bovenkant en blauw aan de onderkant waardoor de boom een blauw waas lijkt te hebben. De naalden blijven beter aan de boom zitten dan bij de groene fijnspar. Kluitplanten zijn eventueel na de kerst te gebruiken als mooie solitairboom voor in de tuin die 8-10 meter hoog kan worden.

Zilverspar heeft lange, platte naalden. De kleur is grijsgroen met soms een zilveren waas. Zilverspar heeft kegels op de takken die deels uit elkaar vallen, maar waarvan de kern blijft staan. Afhankelijk van de soort groeit hij in een smalle pilaarvorm of in een typische kerstboomlook. Hieronder de drie belangrijkste uitgelicht:

Zilverspar (Abies nordmanniana), ook bekend als de Nordmann, wordt steeds meer verkocht als kerstboom en wordt ook bijzonder veel als kerstgroen gebruikt. Een iets duurdere boom, maar zeer decoratief met zijn glimmende donkergroene bovenzijde en grijze onderkant. De boom heeft minder last van naalduitval en heeft een mooie stand van de takken om versiering en verlichting in te kunnen plaatsen. Kluitplanten later in de tuin uitplanten is mogelijk, maar let op: Nordmann kan wel 20 meter hoog worden.

Blauwspar (Abies procera ‘Glauca’) heeft een mooie blauwgroene kleur, grove, zachte naalden en een sterke frisse geur. Deze soort wordt veel gebruikt als kerstgroen.

Koreaanse zilverspar (Abies koreana) is een bijzonder mooie kerstboom die ook al in het verkoopbare stadium purperblauwe kegels kan dragen, in tegenstelling tot andere kerstbomen. De naalden zijn glanzend groen aan de bovenzijde en hebben een zilverwitte onderkant.

Verzorgingstips

• Kerstsparren kunnen zowel schaduw als volle zon hebben. 
• Spar en zilverspar staan graag in iets vochtige, matig voedselrijke grond. 
• Voor herplant in de tuin moet er een flinke kluit aanzitten en moet de plant binnen voldoende water en plantenvoeding voor heesters hebben gehad. 
• Diep ingraven en extra water en voeding geven bieden de meeste kans op een doorstart.